- Te doen
- Eten & Drinken
- Fika - de echte Zweedse koffiebreak
Fika - de echte Zweedse koffiebreak
Fika - een kopje koffie met wat lekkers - is net zo Zweeds als ABBA. Het is toch gewoon een koffiepauze? Niet helemaal. Het is veel meer dan dat.
Het is wat eenvoudiger en spontaner dan de Britse afternoon tea-traditie, maar ook de Zweden hebben een stevig geworteld koffiegebruik. Alle Zweden - ongeacht leeftijd, afkomst of geslacht - houden vast aan deze gewoonte om met vrienden, collega's of familie even een 'break' te nemen. 'Laten we een fika doen', is een van de meeste gehoorde uitnodigingen als je iemand spreekt of tegenkomt. En het sociale aspect van deze gewoonte is net zo belangrijk als datgene waar het om lijkt te gaan: de heerlijke combinatie van verse koffie met zoet gebak. Zweedse kaneelbroodjes zijn misschien wel de meest populaire fika-lekkernij.
Het gebruik zit zo ingebakken in de Zweedse cultuur dat sommige bedrijven een clausule toevoegen aan contracten waarin staat dat werknemers recht hebben op fika-pauzes. Een slimme zet, want een fika kan therapeutisch werken en het welzijn en de productiviteit bevorderen.
Fika, dat zo goed ingeburgerd is dat het zowel een zelfstandig naamwoord als een werkwoord in de Zweedse taal is, kan binnenshuis of in de natuur plaatsvinden. En dankzij het unieke recht op openbare toegang van Zweden, ben je bijna overal vrij om een fika te organiseren. Een fika in het bos of in een nabijgelegen park is een populair tijdverdrijf op een zonnige dag.
Wanneer is dit gebruik ontstaan? Het woord zelf zou een omkering zijn van de letters in het woord kaffi, de oude spelling van koffie. Oorspronkelijk was het de koffie zelf - geïntroduceerd in Zweden in de 18e eeuw - die als de daadwerkelijke fika werd beschouwd. In de loop der jaren werden de bijbehorende gebakken lekkernijen - vaak 'fikabröd' (fikabrood) genoemd - echter net zo belangrijk. Ook het sociale aspect werd steeds belangrijker. De komst van banketbakkerijen in Zweden in de 19e eeuw maakte de traditie compleet en de Zweden gingen massaal koffie-met-wat-lekkers nuttigen met hun vrienden.
Zweedse fika
Maak van de gelegenheid gebruik om te genieten van een fika, de heerlijke gewoonte om te genieten van een kopje koffie en iets lekkers met vrienden, in een van de vele cafés in Zweden. Hier zie je het taartenbuffet in Rosendals Garden in Stockholm.
Foto: Tina Stafrén/imagebank.sweden.se
Zweedse fika
Foto: Tina Stafrén/imagebank.sweden.se
Fika met kaneelbroodjes
Foto: Tina Stafrén/imagebank.sweden.se
Outdoor fika
Foto: Tina Stafrén/imagebank.sweden.se
De hedendaagse patisserie-traditie van Zweden
Zweden worden beschouwd als zoetekauwen en dit heeft waarschijnlijk bijgedragen aan de bloeiende patisseriecultuur van het land. Iedereen die zich ooit in een Zweeds café heeft gewaagd, ziet in een oogopslag dat het aanbod groot is en de kwaliteit hoog. In elk plakje cake gaat veel passie en liefde.
Zelfs als je de Zweedse fikagewoonte in een ander land zou kopiëren, wordt het toch een andere ervaring. Want we mogen vast wel even opscheppen: de verscheidenheid aan taartjes en broodjes in Zweden is onovertroffen. En de smaak ook.
De keuze is groot, dus waar te beginnen? Deze vijf fika-klassiekers zijn alvast een goede start:
Prinsessentaart
De nationale cake van Zweden - als er zoiets officieel bestaat - is de prinsessentaart ('prinsesstårta'). Deze bolvormige laagcake is perfect uitgebalanceerd. De taart bestaat uit een luchtig biscuitgebak als basis gegarneerd met vanille-banketbakkersroom en een vleugje luchtige slagroom. Deze heuvel van schoonheid is omhuld met groene marsepein, vaak met een roze marsepeinroosje als kroon op het werk. De meeste moderne incarnaties bevatten een dun laagje frambozenjam, hoewel het originele Zweedse prinsessentaartrecept uit 1948, gevonden in 'Prinsessornas Nya Kokbok', dat niet voorschrijft.
Aardbeientaart
In de zomer krijgt de prinsessentaart zware concurrentie van de even heerlijke aardbeientaart ('jordgubbstårta'). Dit symbool van de Zweedse zomer wordt vaak thuis gemaakt, met biscuitgebak, vanillecrème en aardbeienjam (of puree van aardbeien en een snufje suiker) en vervolgens volledig met slagroom bedekt. Bovenop pronkt een royale laag verse aardbeien.
Chocoladecake
Een voor de chocoladeliefhebber: de 'kladdkaka' is een andere Zweedse klassieker. Kladdkaka, wat zich vertaalt naar 'plakkerige cake', zit in een eigen kleverige klasse (het verslaat de brownie met gemak). De chocolade is perfect in balans met slagroom en/of een handvol verse bessen.
Zeven soorten koekjes
Het concept van zeven soorten koekjes is zo ingebakken in het culinaire erfgoed van Zweden dat het zijn eigen speciale kookboek heeft. Het gebruik ontstond aan het einde van de 19e eeuw toen Zweedse dames ze bakten voor privébijeenkomsten. Het getal zeven was veelbetekenend – minder variëteiten zouden je gierig doen lijken, terwijl meer als opschepperij zou worden beschouwd. Deze gewoonte beleeft momenteel een heropleving en de koekjes zijn gemakkelijker thuis te maken dan je zou denken, omdat het basisdeeg vaak hetzelfde is.
Kaneelbroodje
Last but not least, het kaneelbroodje ('kanelbulle') heeft een duidelijke plaats in de 'Fika Hall of Fame'. Geurig en zoet. In Zweden hoef je er niet naar te zoeken - deze nationale klassieker wordt geserveerd in de meeste cafés en bakkerijen. Volg gewoon de hemelse geur en vul je dienblad met kaneelbroodjes en maak er met je vrienden een echte Zweedse fika van.