Pasen

Ongeveer zeven op de tien Zweden viert Pasen, maar het is niet meer het religieuze feest van vroeger. Het is nu in de eerste plaats een familiegebeuren. Tradities die met dit feest samenhangen worden wel in stand gehouden. En dat is niet alleen om de lekkernijen die je tegenkomt op het smörgåsbord, zoals ingelegde haring en zalm. Je ziet met Pasen heel wat heksjes rondlopen in het land. Schrik dus niet als je er eentje tegenkomt! En, dan kent Zweden nog meer tradities met Pasen… 

Vreugdevuren

De Zweden hebben van oudsher geen paashaas maar een paasheks. Vroeger was de heks dan ook een belangrijk symbool in het bijgeloof van de Zweden. Volgens de legende vloog de heks met Pasen rond op haar bezem om de duivel te ontmoeten. De bevolking stak massaal grote vuren aan (als bescherming tegen slechte krachten) en er werd in de lucht geschoten in de hoop de heks te verjagen. Ondertussen is ook de paashaas Zweden binnengehuppeld. Chocolade eieren vinden gretig aftrek en eieren worden versierd en verstopt. Snoepen kunnen de Zweden overigens als geen ander. In geen enkel ander Europees land wordt zoveel snoep gegeten als hier. Maar… het stoken van vreugdevuren is gebleven, waarbij de vuurwapens zijn vervangen door vuurwerk. 

Zweedse 1 april kikker in je bil

De woensdag voor Pasen heet in Zweden 'Dymmelsonsdagen' en lijkt op ons 1 april gebruik. Je mag dan iedereen voor de gek houden. Vaak hangt iemand dan iets geks op de rug van een ander, zonder dat diegene dat merkt. In het Zweeds wordt dan gezegd 'April april din dumma sill, jag kan lura dig vart jag vill'. Op Witte Donderdag of op paasavond verkleden Zweedse kinderen zich als heksen en gaan ze de buurt in, waarbij veel huizen zijn versierd met twijgen en gekleurde veren. Ze wensen iedereen dan Vrolijk Pasen ('Glad Påsk') met liedjes, tekeningen of kaarten en krijgen op de meeste adressen snoep in hun mandjes. Op Goede Vrijdag bezoeken de jongemannen alle boerderijen in de omtrek en slaan meisjes met berkentwijgen totdat ze iets alcoholisch te drinken krijgen. Maar… wees gerust. Op paaszondag is de beurt aan de meisjes om hetzelfde bij de jongemannen te doen. Goede Vrijdag ('långfredagen') en de beide Paasdagen zijn officiële feestdagen.

Wie is de paasheks?

Op Witte Donderdag vlogen de heksen vanuit de kerktoren in het dorp gezamenlijk naar Blåkulla voor een bijeenkomst met de duivel. Het is in Zweden dan ook een bewijs van grote moed of juist domheid om de nacht van Witte Donderdag in een kerktoren door te brengen. In Zweden doen dan ook vele verhalen de ronde over jongemannen die dit toch waagden, vaak met de meest vreselijke gevolgen. Het aansteken van de haard op paasmorgen was ook omgeven met bijgeloof. Degene die op paasochtend als eerste zijn haard aan had, zou één van de paasheksen zijn. Om er zeker van te zijn dat de schoorsteen veilig was, moest je eerst negen verschillende soorten takken verbranden. Je kunt je dus voorstellen dat de schoorstenen op paasmorgen pas laat rookten…