Zweedse ambachtelijke items om te koesteren

Zweden heeft een trots ambachtelijk erfgoed dat eeuwen teruggaat. Met van alles wat: van handbeschilderd houtwerk en Samisch borduurwerk tot schapenvachtaccessoires en moderne sieraden. Wat je ook kiest, een Zweeds souvenir is tijdloos.

We zetten een aantal iconische Zweedse producten op een rij: van Vilhelmina in het noorden tot Gotland in het zuiden.

Duodji – Sami handwerk uit Vilhelmina

Risfjells Sameslöjd is een winkel vol mooie textielartikelen, houtsnijwerk, sieraden en handige producten. Je vindt hier een schat aan authentieke ‘Duodji’ - de verzamelnaam voor traditioneel Samisch handwerk. De winkel wordt sinds de jaren 80 gerund door Doris en Sven-Åke Risfjell en de meeste stukken worden ter plaatse door het paar met de hand gemaakt. Geheel volgens de gewoonte van de inheemse bevolking van Zweden, de Sami, worden bijna uitsluitend materialen die in de natuur voorkomen, gebruikt - denk aan berkenhout, schors, rendierleer en hoorn. Armbanden en tassen van rendierleer met tinnen borduurwerk zijn klassieke Sami-souvenirs. Je vindt er ook decoratieve messen met ingewikkeld gesneden hoornhandvatten en een reeks praktische items. De Duodji-items van Risfjells zijn te koop in de winkel en via de webshop.

Wollen kledingstukken van A New Sweden, Norrbotten

A New Sweden’s ongeverfde nekwarmer is gemaakt van 100% Zweedse Jämtland wol en krijgt zijn grijs gemêleerde effect van een mix van witte en zwarte wol (zwarte wol is meestal bestemd voor de prullenbak). Het bergen van afval maakt deel uit van de compromisloze aanpak van dit duurzame modemerk. Het is opgericht in 2017 door de in Norrbotten geboren Lisa Bergstrand - die eerst wat ervaring opdeed bij modehuizen zoals Saint Laurent en Celine. De kledingstukken worden in Zweden met de hand gemaakt van Zweedse materialen (meestal wol) en een voor een geproduceerd. Zonder chemicaliën en plastic is de nekwarmer, net als al het andere in de collectie, volledig composteerbaar. Je kunt de nekwarmer kopen in de webshop van A New Sweden en in een aantal fysieke winkels, zoals Grandpa in Stockholm, Göteborg of Malmö, en Göteborg Manufaktur in Göteborg.

Fjällform’s mokken gemaakt in Östersund

In het bergdorp Västeråsen, buiten Östersund, vind je Fjällform. Hun meest bekende stuk is een met de hand gemaakte mok van keramiek met sporen van wilde dieren, waarvan de meeste afkomstig zijn uit de provincie Jämtland. Als je ervoor kiest om de witte mok te kopen die is versierd met een poolvos-pootafdruk, wordt een klein bedrag gedoneerd om het voortbestaan van dit prachtige dier te ondersteunen. De producten van Fjällform kunnen worden gekocht via de website van het bedrijf en bij verschillende Zweedse ambachtswinkels, waaronder Gaupa Hantverk in het centrum van Östersund.

Dalahäst (Dalapaard) van Mora

Het ‘Dalahäst’ (Dalapaard) is een Zweeds icoon. Het houten paardje is met de hand gesneden en wordt geschilderd in een kleurrijk "kurbits"-patroon op een primair getinte basis - vaak felrood. Het paardje is een opvallende klassieker met een erfenis die teruggaat tot de 18e eeuw. De Nils Olsson Hemslöjd workshop in het dorp Nusnäs, Mora, wordt beschouwd als een van de oorspronkelijke Dala-paardenleveranciers - het bestaat al sinds de jaren twintig van vorige eeuw. De creaties van het bedrijf - paardjes en meer - worden verkocht in de winkel naast de werkplaats, waar je zelf een kijkje kunt nemen terwijl deze producten gemaakt worden. Je vindt ook een flinke stal met Nils Olsson Hemslöjd-paarden in online winkels, zoals dalarnadesign.se.

Zilveren sieraden van Karin Ferner, Falun

Kunstenaar en zilversmid Karin Ferner maakt al decennia lang heerlijk extravagante sieraden. Haar werkplaats is gevestigd in de stad Falun, in een historisch gebied met rode houten huizen. Ze exposeert haar werk vaak in grote musea en wordt gekenmerkt door de eco-minded en eclectische aanpak. Ferner redt vintage textiel en combineert dit met gerecycled zilver om unieke stukken te creëren met inhoud en stijl - en een snufje plezier. De sieraden van Karin Ferner vind je onder meer bij de museumwinkel van Dalarnas Museum in Falun en Svensk Slöjd in Stockholm.

Sieraden van Endangered in Stockholm

Het sieradenmerk Endangered uit Stockholm werd opgericht in 2019 en is slim in z'n eenvoud. Het merk heeft onder meer tot doel om de meest bedreigde diersoorten ter wereld te helpen beschermen. Deze worden figuurlijk gepresenteerd als kleine stukjes draagbare kunst en 20% van de verkoopopbrengst wordt gedoneerd aan geselecteerde liefdadigheidsinstellingen voor dieren in het wild. Het resultaat is een menagerie van bijna uitgestorven dieren die ringen, hangers, armbanden en oorbellen sieren. Je kan kiezen uit berggorilla's, pygmeeolifanten, hertshoornkoraal, karetschildpadden, Borneose orang-oetans en zeesterren. Alle sieraden zijn duurzaam en worden waar mogelijk vervaardigd van gerecycled sterling zilver en 18 karaat goud. De stukken zijn ontworpen in Stockholm door oprichter Therese Maurin - een sieradenontwerpster met een marketingachtergrond - en handgemaakt door ambachtslieden in het kleine dorpje Celuk, Bali. De hele collectie is verkrijgbaar in de webshop van Endangered Jewellery.

Handgemaakte pantoffels van Skoindustrimuseet, Kumla

Skoindustrimuseet (het schoenenindustrie museum) is een schoenenmuseum en een fabriek in één. Het museum toont Kumla's verleden als schoenenfabriek en exposeert schoenen uit de middeleeuwen tot heden, evenals een reeks historische schoenmakersgereedschappen en -apparatuur. De stijlvolle leren pantoffels worden al sinds 1986 met de hand gemaakt hier. Een bezoek aan het museum geeft je de kans om het proces van dichtbij te zien en het eindproduct aan te schaffen in de plaatselijke winkel. Naast verrassend betaalbare pantoffels - aangeboden in verschillende kleuren - vind je er ook woestijnlaarzen en veterschoenen, waarvan de meeste verkrijgbaar zijn in de maten 35-47. Bestellingen kunnen ook online via e-mail of telefoon worden geplaatst.

Lams- en bijenproducten van Lamm & Bi, Gotland

Lamm & Bi (lam en bij) is typisch Gotland. Deze door een familie gerunde boerderij, gelegen in Romakloster in het centrum van Gotland, gebruikt bijna alles van de grote kudde schapen en bijen op het eiland. Er is genoeg honing te koop en je vindt er ook bijenwaskaarsen. Eigenaresse Annette Bonnevier - een fervent naaister sinds haar kindertijd - maakt accessoires zoals kussens, hoeden, sjaals en knuffels. De wol is in zijn natuurlijke staat grijs en glanzend. Deze liefdevol gemaakte producten zijn te koop in de boerderijwinkel of via de website. Je vindt Lamm & Bi's stukken ook bij winkels, zoals Kvinnfolki – een in Visby gevestigde winkel die producten van lokale vrouwelijke ambachtslieden verkoopt.