Benieuwd naar het meest geliefde ritueel van Zweden? Fika – de Zweedse koffiepauze – is een geliefde traditie en een belangrijk onderdeel van het dagelijkse leven in Zweden. Hier lees je wat het precies inhoudt, hoe je mee kunt doen en waar je de beste fika-momenten in Zweden kunt beleven.
Fika is zo ingeburgerd dat het zowel als zelfstandig naamwoord als werkwoord wordt gebruikt en een alledaagse uitdrukking is in het Zweeds. Je kunt een fika nemen (‘ta en fika’) of een koffiepauze nemen (‘fika’) – en iedereen begrijpt precies wat je bedoelt.
Hoewel fika misschien gewoon een pauze met koffie en cake lijkt, heeft het in Zweden een veel diepere culturele betekenis. Het is een moment om even te pauzeren, contact te maken en nieuwe energie op te doen – vaak gaat het meer om het gezelschap en het gesprek dan om de koffie zelf.
Fika kan op elk moment van de dag plaatsvinden en bestaat meestal uit vers gezette koffie met iets zoets, waarbij kaneelbroodjes (‘kanelbullar’) het populairst zijn. Het is ook een populaire en meer ontspannen keuze voor een date dan uit eten gaan. Hoewel sommigen misschien genieten van een rustige koffiepauze in hun eentje, wordt fika over het algemeen beschouwd als een sociaal ritueel dat je het beste met anderen kunt delen.
Het woord zelf is waarschijnlijk een omkering van de lettergrepen in het woord ‘kaffi’, de oude spelling van koffie (tegenwoordig ‘kaffe’ in het Zweeds). Oorspronkelijk was het de koffie zelf, die in de 18e eeuw in Zweden werd geïntroduceerd, die als de echte fika werd beschouwd.
In de loop der jaren werden de bijbehorende gebakjes – vaak ‘fikabröd’ (fika-brood) genoemd – echter net zo belangrijk, samen met het sociale aspect van de gewoonte. De komst van patisserieën in Zweden in de 19e eeuw versterkte de traditie als een koffie-met-gebak-traditie die met vrienden werd genoten.
Vrienden hebben een fika in de buitenlucht in Rosendals Garden (Rosendals Trädgård).
Foto: Tina Axelsson/imagebank.sweden.se
Er zijn geen vaste regels voor fika, maar een paar tips helpen je om er meteen bij te horen:
Op werkplekken in heel Zweden worden fika-pauzes vaak ingepland. Sommige bedrijven hebben er zelfs twee: een halverwege de ochtend en een in de middag.
Zweden staan bekend als zoetekauwen, en dat heeft waarschijnlijk bijgedragen aan de bloeiende patisseriecultuur van het land. Iedereen die de Zweedse koffiecultuur heeft ervaren, weet dat de kwaliteit ongelooflijk hoog is – of je nu in een café in de stad bent of in een bakkerij op het platteland. Hier zijn een paar aanraders:
In Zweden is de winter een magische tijd, met besneeuwde bossen en bevroren meren waar je lekker kunt skiën, schaatsen en rustig wandelen.
Foto: Hilla Aspman/imagebank.sweden.se
Een fika is niet compleet zonder iets zoets. Het grote aanbod aan gebak weerspiegelt zowel de liefde van Zweden voor fika als zijn uitzonderlijke baktradities. Hier zijn vijf klassieke fika-lekkernijen die je gewoon moet proberen:
Het kaneelbroodje ('kanelbulle') heeft een duidelijke plaats in de 'Fika Hall of Fame'. Geurig en zoet. In Zweden hoef je er niet naar te zoeken - deze nationale klassieker wordt geserveerd in de meeste cafés en bakkerijen. Volg gewoon de hemelse geur en vul je dienblad met kaneelbroodjes en maak er met je vrienden een echte Zweedse fika van.
De nationale cake van Zweden - als er zoiets officieel bestaat - is de prinsessentaart ('prinsesstårta'). Deze bolvormige laagcake is perfect uitgebalanceerd. De taart bestaat uit een luchtig biscuitgebak als basis gegarneerd met vanille-banketbakkersroom en een vleugje luchtige slagroom. Deze heuvel van schoonheid is omhuld met groene marsepein, vaak met een roze marsepeinroosje als kroon op het werk. De meeste moderne versies bevatten een dun laagje frambozenjam, hoewel het originele Zweedse prinsessentaartrecept uit 1948, gevonden in 'Prinsessornas Nya Kokbok', dat niet voorschrijft.
Een nostalgische traktatie zonder bakken, gemaakt van haver, boter, cacao, koffie en suiker, meestal gerold in geraspte kokos of parelsuiker. Makkelijk te vinden, makkelijk om van te houden – en een favoriet voor zowel kinderen als volwassenen.
Een voor de chocoladeliefhebber: de 'kladdkaka' is een andere Zweedse klassieker. Kladdkaka, wat zich vertaalt naar 'plakkerige cake', zit in een eigen kleverige klasse (het verslaat de brownie met gemak). De chocolade is perfect in balans met slagroom en/of een handvol verse bessen.
Het concept van zeven soorten koekjes is zo ingebakken in het culinaire erfgoed van Zweden dat het zijn eigen speciale kookboek heeft. Het gebruik ontstond aan het einde van de 19e eeuw toen Zweedse dames ze bakten voor privébijeenkomsten. Het getal zeven was veelbetekenend – minder variëteiten zouden je gierig doen lijken, terwijl meer als opschepperij zou worden beschouwd. Deze gewoonte beleeft momenteel een heropleving en de koekjes zijn gemakkelijker thuis te maken dan je zou denken, omdat het basisdeeg vaak hetzelfde is.
